Η Ελλάδα για τους έξω

Με προκάλεσε να τοποθετηθώ ο φειςμπουκικός μου φίλος Αλέξανδρος Χατζόπουλος μετά από ένα σχόλιο μου στην ανάρτηση του Ανδρέα Γιαννόπουλου (ΑΓ). Και οφείλω νομίζω εξηγήσεις. 

Δεν ζω στο κέντρο της Ευρώπης τις Βρυξέλλες παρά στο κέντρο απόκεντρο, την «καρδιά» της Ευρώπης, το Λουξεμβούργο. Όχι από το 2012 αλλά από το 1988. Δεν νοιώθω καταυτό το πολιτισμικό σοκ που δικαιολογεί ίσως τις αντιδράσεις του πρώτου συγγραφέα. Τον συμμερίζομαι σε μεγάλο βαθμό για την κριτική της στάσης στην ελληνική πλευρά, καταλαβαίνω ότι στο περιβάλλον του υπάρχει μια ατμόσφαιρα κριτική απέναντί του για τα σφάλματα άλλων, αλλα πιστεύω ότι η θεώρηση αυτή δεν πρέπει να γενικευτεί. Ισως γιατί στο περιβάλλον μου έχω την τύχη να λειτουργώ διαφορετικά. Νοιώθω πολύ Έλληνας. Και πολύ Ευρωπαίος. Πολύ ίσως περισσότερο απότι ο μέσος Ευρωπαίος. Και το αποδεικνύω κάθε μέρα. Μιλώ στα ίσα τη μητρική γλώσσα των περισσότερων από το περιβάλλον μου. Και άλλες γλώσσες που οι ίδιοι δεν μιλούν. Εργάζομαι σε ένα περιβάλλον πολυπολιτισμικό βεβαίως. Και πολυγλωσσικό. Για ένα μεγάλο Ευρωπαϊκό θεσμό. Και επειδή σε ένα τέτοιο περιβάλλον έχουμε μάθει να σεβόμαστε την ιστορία του καθενός από εμάς, δεν είναι μέρος της κουλτούρας μας να ενοχοποιούμε τους συναδέλφους για τα ιστορικά λάθη των ηγεσιών της χώρας τους. Ετσι δεν είχα να αντιμετωπίσω ποτέ την περιφρόνηση ή τον στιγματισμό των άλλων για τη διαφθορά – με μία εξαίρεση, της επιθετικότητας σε πολιτική βάση ενός ψυχωτικού συναδέλφου και δη Ελληνα! Ετσι πάσχω από ένα «διφυή» πατριωτισμό. 

Την έγνοια μου για τις ανισότητες στην Ευρώπη δεν την εκδήλωσα φυσικά με την ευκαιρία της κρίσης όπως εκδηλώθηκε στην Ελλάδα. Πολύ πρίν ενδιαφέρθηκα για τα προβλήματα των άλλων. Όταν π.χ. η Γερμανία κλονιζόταν κάτω από το βάρος της επανένωσης και της ενσωμάτωσης της Ανατολικής Γερμανίας με τόσα προβλήματα. Όταν η μεγάλη διεύρυνση του 2004 διεύρυνε την Ευρωπαϊκή οικογένεια κοουτσάραμε τους νέους συναδέλφους με σαφή πρόθεση να τους κάνουμε γρήγορα κοινωνούς της κοινής κουλτούρας. Και όταν η κρίση επηρέασε την Ευρώπη, πριν ακόμη επεκταθεί στην «θωρακισμένη» Ελλάδα, ασχολήθηκα όπως και πολλοί άλλοι με ενδιαφέρον για να καταλάβω τα αίτια και τις διεξόδους. Συχνά με τους συναδέλφους ανταλλάσαμε, κυρίως τις ώρες του μεσημεριανού φαγητού, τα σχόλιά μας για την κρίση και τους φόβους για την Ευρώπη. Στη συνέχεια κάναμε τη δουλειά μας χωρίς να κατακλυζόμαστε από συναισθηματικές ακρότητες και άσκοπες ενοχές. 

Οταν η κρίση ξέσπασε και στην Ελλάδα, οι συνάδελφοι ενέσκηψαν με ενδιαφέρον να μάθουν τις αληθινές διαστάσεις του προβλήματος, την ανάγκη της ευρωπαϊκής λύσης, χωρίς μαθήματα αλλά με γνήσιες επιφυλάξεις για την πολιτική λιτότητας αλλά και γνώση για τις εσφαλμένες επιλογές που οδήγησαν εκεί. 

Εχω, όπως και ο ΑΓ κακές αναμνήσεις από την πρότερη σχέση μου με την ελληνική πραγματικότητα. Είχα την «ατυχία» να αρθογραφήσω παραινετικά πρίν την κρίση με βάση τους κακούς οιωνούς για την Ελλάδα της ψεύτικης ευμάρειας (δες π.χ. http://bit.ly/1IfTiOv , http://txt.gr/popotas/modules.php?name=News&file=article&sid=40 ). Το τι μου «έχωσαν» γνωστοί και λιγότερο φίλοι δεν συγκρίνεται με την « πατρίδα στα μανταλάκια» του ΑΓ, και βεβαίως η κριτική για την Ευρώπη που ζηλεύει τον ελληνικό τρόπο ζωής συνοδευόταν από τον ψόγο της ευρωπαϊκής βιασύνης να διευρυνθεί η Ενωση, συχνά συνδεδεμένο με τον κίνδυνο εξαφάνισης των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων. Εκεί να δεις «λοιδωρίες, μαθήματα και υπαινιγμούς». 

Επειδή εντέλει «μονός καυγάς δεν γίνεται» βλέπω αλλοιώς τον ρόλο των Ελλήνων εδώ στην αλλοδαπή. Είμαστε δείγματα του πόσο καλά μπορεί να συναγωνιστεί ένας έλληνας οποιοδήποτε άλλον ευρωπαίο, ότι όπως όλοι οι άλλοι έχουμε δυο μάτια και δυο αυτιά, ότι δεν ζούμε με δανεικά (όταν θέλουμε), ότι δεν μιλούμε (στην καθημερινή ζωή) αρχαία ελληνικά και ότι ΕΙΜΑΣΤΕ μέρος της Ευρώπης. Τέλος,   η δικιά μας παρουσία επιτρέπει στους συναδέλφους και άλλους φίλους που συναναστρεφόμαστε να καταλαβαίνουν τις αληθινές διαστάσεις του προβλήματος της Ελλάδας. 

Ο Κώστας Πώποτας είναι στέλεχος ευρωπαϊκού θεσμικού οργάνου